Małżeństwo w ujęciu prawnym, czym jest?
Polskie prawo określa małżeństwo jako usankcjonowany, trwały i równoprawny związek między kobietą i mężczyzną. Zawarcie go odbywa się w momencie złożenia przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego (USC) oświadczenia o chęci wstąpienia w nie. Można określić małżeństwo rodzajem umowy, uwzględniającej wiele aspektów życia. Natomiast rozwód to rozwiązanie jej, nie rzadko trudne i nadwyrężające emocjonalnie. Jednym z jego etapów jest podział majątku, w którym można napotkać wiele nieporozumień i potencjalnych sporów. Dalej opowiemy jak je ograniczyć.
Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?
Majątek wspólny obejmuje wszystkie dobra nabyte w czasie trwania małżeństwa, chyba że zostały one wyraźnie wyłączone z tej wspólnoty. Określa się go jako współwłasność mienia budowana przez cały okres trwania związku. W jego skład wchodzą aktywa materialne, takie jak nieruchomości i samochody, jak i aktywa finansowe, takie jak oszczędności czy inwestycje. Warto jednak wykluczyć z niego dobra takie jak spadki i darowizny nabyte wyłącznie przez jednego z małżonków. One, w odróżnieniu od poniżej wymienionych, nie podlegają podziałowi.
Skład majątku wspólnego
- Dobra nieruchome: obejmujące domy, mieszkania, działki, gospodarstwa rolne i inne nieruchomości zakupione lub zbudowane w trakcie małżeństwa,
- Dobra ruchome, takie jak samochody, meble, sprzęt elektroniczny, sprzęt AGD, nabyte w trakcie małżeństwa,
- Aktywa finansowe, zaliczające konta bankowe, lokaty, inwestycje, akcje, dochody z pracy zawodowej, polisy ubezpieczeniowe
- Dochody i oszczędności m.in zarobki, oszczędności, wynagrodzenia, premie, zyski z działalności gospodarczej czy dochody z inwestycji,
- Długi mowa o kredytach hipotecznych, pożyczkach, zadłużeniach karty kredytowej itp
Warto podkreślić, że wszystkie z wyżej wymienionych zaliczają się do majątku wspólnego, tylko jeśli zawarte lub nabyte były w trakcie trwania małżeństwa.
Jakie są sposoby podziału majątku wspólnego?
Po rozwodzie małżonkowie mogą podzielić majątek polubownie. Co oznacza taka forma? Najczęściej odbywa się u notariusza i odbywa się za porozumieniem obu stron. Taka forma to przede wszystkim oszczędność czasu, jednak nie zawsze jest ona możliwa. Małżonkowie nie będący w stanie się w tej kwestii porozumieć są zmuszeni przeprowadzić postępowanie sądowe. Rozpoczyna się ono od złożenia w Sądzie odpowiedniego wniosku o podział majątku wspólnego.
Podział majątku może mieć formę w tz. naturze, co oznacza wyrównanie podziału w postaci dopłat. Jak i przyznanie całego majątku jednemu z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego małżonka oraz sprzedaży majątku i podział uzyskanej wskutek tego kwoty.
Jak złożyć do Sądu wniosek o podział majątku?
Wniosek o podział majątku należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca położenia majątku lub ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. Jeżeli jednak wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków, wówczas do sądu spadku czyli, tego najbliżej ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Wniosek taki jest tz. pierwszym pismem w sprawie. W związku z tym musi zawierać oznaczenie sądu, dane wnioskodawcy i uczestnika postępowania (adresy zamieszkania i numery PESEL), datę, miejscowość oraz podpis.
We wniosku o podział wspólnego majątku powinien znajdować się wykaz składników majątku, których on dotyczy. Odnosi się to do wykazu nieruchomości, ruchomości, środków na rachunkach bankowych, dowodów potwierdzających istnienie majątku (np. odpis z księgi wieczystej, umowy kupna), co reguluje art. 680 § 2 w zw. z art.567 § 3 k.p.c.
Istotne jest określenie wartości przedmiotu sprawy, czyli sumarycznej wartości wszystkich składników majątku. Od niej bowiem zależy wynagrodzenie pełnomocników, adwokata lub radcy prawnego.
Jak długo trwa sprawa o podział majątku?
Czas trwania postępowania sądowego zależy od stopnia skomplikowania sprawy. Proste sprawy, w których małżonkowie są zgodni, mogą zakończyć się w ciągu kilku miesięcy. W przypadku sporu, kiedy konieczne jest przeprowadzanie opinii biegłych czy rozprawy, postępowanie może potrwać kilka lat.
Co Sąd bierze pod uwagę w trakcie podziału?
Sąd bierze pod uwagę różnorodne czynniki, które wpłyną na ostateczną decyzję dotyczącą podziału. Z zasady każdy z małżonków startuje z równym udziałem, co oznacza, że każda ze stron jest właścicielem połowy całego majątku. Polskie prawo jasno określa równości małżonków w zakresie majątku wspólnego, co oznacza, że w wyniku rozwodu lub separacji, każdy z małżonków otrzymuje po połowie majątku, chyba że małżonkowie postanowią inaczej lub Sąd zdecyduje się na inny, bardziej uzasadniony podział.
W decyzji Sądu istotne będzie uwzględnienie dóbr majątkowych małżonków, ich wartości oraz sposób, w jaki zostały nabyte. Sąd będzie również brał pod uwagę sytuację życiową każdej ze stron i jeżeli małżonkowie posiadają wiele nieruchomości lub udziałów w spółkach pod uwagę zostanie wzięta celowość podziału oraz jego praktyczne skutki. Ma to na celu uniknięcie zakłóceń w prawidłowym funkcjonowaniu tych aktywów. Każdy przypadek podziału majątku jest jednak inny i wpływa na niego wiele zmiennych.
Kiedy następuje nierówny podział majątku?
Jednak w wyjątkowych sytuacjach sąd może ustalić nierówne udziały, jeśli jeden z małżonków wniesie odpowiedni wniosek i przekona sąd, że istnieją ku temu istotne powody. Najczęstszymi z niech jest nierówny wkład w powstanie majątku wspólnego. Jeśli jeden z małżonków w znacząco większym stopniu przyczynił się do zgromadzenia majątku wspólnego, sąd może uznać to za podstawę do przyznania mu większego udziału. Przy ocenie sąd bierze pod uwagę zarówno dochody z pracy zarobkowej, jak i inne formy wkładu, np. wkład rzeczowy czy finansowy.
Kolejnym jest szkodliwe zachowanie jednego z małżonków. Jeśli swoimi działaniami przyczynił się na niekorzyść wspólnego majątku, np. trwoniąc środki, zaciągając nieuzasadnione długi, Sąd może uwzględnić te okoliczności przy podziale.
Ważnym aspektem jest opieka nad dziećmi i prowadzenie gospodarstwa domowego. Małżonek, który poświęcił się wychowaniu dzieci i prowadzeniu domu, może wystąpić o uznanie tych działań jako wkładu równoważnego do pracy zarobkowej drugiego małżonka. W takich sytuacjach, mimo nierównego wkładu finansowego, sąd często uznaje, że oboje małżonkowie zasługują na równe udziały.
Co w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie?
Ku zaskoczeniu wielu nie ma bezpośredniego wpływu na podział majątku wspólnego. W tej sprawie Sąd interesują wyłącznie aspekty ekonomiczne, a nie bezpośredni powód zakończenia związku. Ma to jednak wpływ na aspekty alimentów i ich zasadność.
Co to intercyza i jakie ma znaczenie w podziale majątku?
Intercyza to nic innego jak umowa majątkowa małżeńska, która może zmienić standardowy ustrój wspólności majątkowej. Dzięki niej małżonkowie mogą ustalić własne zasady zarządzania finansami, wyłączając całkowicie wspólność majątkową lub wprowadzając inne uzgodnienia. Intercyza daje pełną kontrolę nad własnymi finansami, chroni przed skutkami nieodpowiedzialnych decyzji drugiego małżonka, a także zabezpiecza majątek w razie długów czy problemów finansowych jednej ze stron.
Co zmienia intercyza w sprawie o podział majątku?
Otóż, jeśli została podpisana, nie ma w zasadzie "majątku wspólnego", który podlegałby podziałowi. Każdy z małżonków zachowuje to, co zgromadził we własnym zakresie.
Pomoc profesjonalistów
Kancelaria Radcy Prawnego Bartosza Kwiatkowskiego w Dzierżoniowie pomoże Ci przejść przez ten trudny proces. Nasi doświadczeni prawnicy zadbają o Twoje interesy, przygotują wniosek, wskażą najlepsze rozwiązania i przeprowadzą Cię przez całą procedurę krok po kroku.
Nie zostawiaj tak ważnych spraw na później i zyskaj profesjonalne wsparcie.
